Σάββατο 16 Απριλίου 2011

Α' και Β' Πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης από τους Άραβες


Η άνοδος του αραβικού κινδύνου


Ήδη από την εποχή του αυτοκράτορα Ηρακλείου οι Άραβες έδειξαν τις επεκτατικές τους διαθέσεις εις βάρος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας διαδεχόμενοι τους Σασσανίδες Πέρσες στη θέση της πλέον σημαντικής απειλής στα ανατολικά σύνορα της Αυτοκρατορίας .
Σταδιακά , και εκμεταλλευόμενοι την τρομακτική εξασθένηση των Σασσανιδών οι διάδοχοι του Προφήτη Μωάμεθ εξαπέλυσαν σειρά πολέμων με στόχο να υποτάξουν τους «απίστους» στο Ισλάμ και να επεκτείνουν την κυριαρχία τους πέραν της Αραβικής χερσονήσου .
Κύριος αντίπαλος τους στην προσπάθεια αυτή ήταν οι Βυζαντινοί (ή  σωστότερα η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ) που κατείχαν την Αίγυπτο , τη Μεσοποταμία , την Παλαιστίνη , περιοχές δηλαδή ζωτικού ενδιαφέροντος για τους Άραβες χαλίφηδες .
Απέναντι στην αραβική επιθετικότητα και τις επεκτατικές τους βλέψεις , οι Βυζαντινοί αντέταξαν μια νωθρότητα που πήγαζε κυρίως από την κούραση που είχε δημιουργήσει η μακρόχρονη αντιπαράθεση με τους Σασσανίδες . Υποτίμησαν τον κίνδυνο και έτσι η αντίδραση τους ήταν εξαιρετικά αργή και σπασμωδική . Ήδη από το 633 μ.Χ είχε ξεκινήσει η διείσδυση των μουσουλμανικών δυνάμεων στη Συρία ενώ την άνοιξη και το καλοκαίρι του 634 μ.Χ τα στρατεύματα της αυτοκρατορίας συγκρούστηκαν στην Παλαιστίνη (κοντά στη Γάζα ) και βορειότερα και ηττήθηκαν από τους Άραβες .  Στα τέλη του ίδιου έτους και μέσα στο 635 μ.Χ  οι Βυζαντινοί έχασαν σημαντικά ερείσματα τους στην περιοχή όπως η Σκυθόπολη , η Δαμασκός και η Έμεσα . Το 636 μ.Χ ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις που απέστειλε στην περιοχή ο αυτοκράτορας Ηράκλειος συνετρίβησαν στην αποφασιστικής σημασίας μάχη στον ποταμό Ιερομίακα (Γιαρμούκ) [1]. Η ήττα αυτή ήταν το τελικό χτύπημα στο ήδη αποσαθρωμένο αμυντικό σύστημα των Βυζαντινών στην ευρύτερη περιοχή της Συρίας και της Παλαιστίνης και είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια της Αιγύπτου και των ανατολικών επαρχιών της αυτοκρατορίας .
Σταδιακά η  αραβική προέλαση οδήγησε σε κατάκτηση της Μεσοποταμίας ενώ οι βλέψεις των Αράβων έφταναν ως την Κωνσταντινούπολη , η κατάληψη της οποίας θα ήταν η ζωτικής σημασίας κίνηση που θα κατέλυε την αυτοκρατορία .